Vajinismus, pelvik tabandaki istemsiz kas kasılmalarıyla karakterize bir durumdur ve penetrasyonu ağrılı veya imkansız hale getirir. Vajinismus, dünyanın diğer bölgelerinde olduğu gibi Türkiye'de de birçok kadını etkileyen bir durumdur. Her yaştan kadını etkileyebilir ve genellikle kaygı, tabular veya geçmiş travma gibi psikolojik faktörlerin yanı sıra fiziksel sorunlarla da bağlantılıdır. Hastalığın gelişiminde cinsellik ve toplumsal cinsiyet hakkındaki yanlış anlamalar ve bilgiler büyük rol oynar. Kadınlar ve partnerleri bunu genellikle vajinaya girmeye çalışırken “bir duvara” veya “engele çarpıyormuş” gibi tanımlarlar. Vajinismus ağrıya neden olur ve bazı durumlarda cinsel ilişkiyi imkansız hale getirebilir. Vajinismus öğrenilmiş bir reflekstir. Bu, bir kadının cinsel ilişkiyi veya vajinal girişi korku veya ağrıyla ilişkilendirdiğinde ortaya çıktığı anlamına gelir. Vücudu daha sonra vajinal kasları kasarak kendini korumak için otomatik olarak tepki verir. Vajinismusu tanımlarken, genellikle göz benzetmesi kullanılır: Hepimiz bir noktada gözümüze bir parmak sokulmuştur ve şimdi bir parmak geldiğini gördüğümüzde gözümüz otomatik olarak kapanır. Vajinismus, basitçe ortadan kaldırılamayan benzer bir tepkidir; vajinismuslu bir kadına rahatlamasını söylemek sorunu ortadan kaldırmaz.
Vajinismus, kadınlarda cinsel birleşme sırasında vajina çevresindeki kasların istemsiz şekilde kasılmasıyla ortaya çıkan ve ilişkiyi zorlaştıran ya da imkânsız hale getiren bir cinsel işlev bozukluğudur. Bu durum, kadının kontrolü dışında gelişir ve çoğu zaman yoğun korku, kaygı ve panik hissiyle birlikte görülür. Sadece fiziksel değil, duygusal ve psikolojik yönleri olan bir sorundur.
Toplumda sanıldığından daha yaygındır ve pek çok kadın bu problemi yaşamasına rağmen utanma, çekinme ya da bilgi eksikliği nedeniyle tedaviye başvurmaz. Oysa vajinismus, doğru yaklaşımla tamamen tedavi edilebilen bir durumdur.
Vajinismus Nedir?
Tıbbi açıdan vajinismus, vajina girişini çevreleyen pelvik taban kaslarının (özellikle pubokoksigeus kasının) kontrolsüz kasılması sonucu, cinsel birleşmenin ağrılı hale gelmesi veya hiç gerçekleşememesi durumudur.
Özellikleri:
- Kontrolsüz kasılma sadece cinsel ilişki sırasında değil, jinekolojik muayene ya da tampon kullanımı gibi durumlarda da ortaya çıkabilir.
- Birincil vajinismus (hiç cinsel ilişkiye girememiş kişilerde) ve ikincil vajinismus (daha önce ilişkiye girmiş, fakat sonradan bu durumu yaşamaya başlamış kişilerde) olmak üzere ikiye ayrılır.
Vajinismus Belirtileri
Vajinismusun hem fiziksel hem de psikolojik belirtileri vardır:
Fiziksel belirtiler:
- Vajina girişinde yanma, batma veya yırtılma hissi
- Bacakların istemsiz kapanması
- Alt karın ve bel bölgesinde kasılma
- İlişki denemelerinde şiddetli ağrı
Psikolojik belirtiler:
- İlişki öncesinde yoğun kaygı ve korku
- Cinsel isteksizlik
- Partnerden uzaklaşma eğilimi
- Kendine güvensizlik, yetersizlik hissi
Vajinismus Nedenleri
Vajinismusun nedenleri genellikle psikolojik kökenlidir ancak bazı durumlarda fiziksel faktörler de rol oynayabilir.
Psikolojik nedenler:
- Cinsellikle ilgili olumsuz inançlar, yanlış bilgiler
- Cinsel istismar veya travmatik deneyimler
- Katı dini veya kültürel baskılar
- İlk gece korkusu
- Partnerle iletişim sorunları
Fiziksel nedenler:
- Vajinal enfeksiyonlar
- Vajina veya pelvik bölgede yapısal anomaliler
- Doğum sonrası dikiş izleri
- Kronik ağrı sendromları
Vajinismusun İlişkiye Etkileri
Vajinismus, sadece kadını değil, partnerini ve çiftin genel ilişkisini de etkiler. Uzun süre devam eden sorun, çiftler arasında duygusal uzaklaşmaya, iletişim problemlerine ve evlilikte mutsuzluğa yol açabilir. Ayrıca çiftin çocuk sahibi olma planlarını da olumsuz etkiler.
Vajinismus Tedavi Yöntemleri
Vajinismus, doğru tedavi programıyla tamamen çözülebilir. Tedavi süreci kişiye özel planlanır ve çoğunlukla multidisipliner bir yaklaşım gerektirir.
1. Cinsel Terapi ve Psikolojik Destek
- Kadının cinsellik konusundaki yanlış inançlarını ve korkularını değiştirmeye yönelik çalışılır.
- Bilişsel davranışçı terapi (BDT) yöntemleri oldukça etkilidir.
2. Vajinal Egzersizler
- Kegel egzersizleri ile pelvik kasların kontrolü öğretilir.
- Aşamalı vajinal dilatör kullanımı ile vajina girişine adaptasyon sağlanır.
3. Partner Katılımı
- Partnerin sürece dahil olması, güven ortamını güçlendirir.
- Birlikte yapılan gevşeme egzersizleri ve iletişim çalışmaları tedaviyi hızlandırır.
4. Tıbbi Müdahaleler
- Fiziksel bir sorun varsa (ör. vajinal darlık, yırtık, enfeksiyon), önce bu durum tedavi edilir.
- Nadiren, botulinum toksin enjeksiyonu gibi yöntemler kullanılabilir.
Vajinismus Tedavisinde Başarı Oranı
Alanında uzman bir terapist veya hekim eşliğinde uygulanan vajinismus tedavilerinde başarı oranı %90’ın üzerindedir. Çoğu vakada 4-8 seans arasında çözüm sağlanır.
Vajinismus Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Tedavi edilmeyen vajinismus:
- İlişkide huzursuzluk
- Boşanma riski
- Cinsel isteksizlik ve depresyon
- Çocuk sahibi olamama gibi sorunlara yol açabilir.
Tedavi
Tedavide başrol psikoterapiye aittir. Cinsel terapi, çiftlerin cinsel yaşamları ve vajinismusun ilişkileri üzerindeki etkisi hakkında konuşmalarına yardımcı olur. Genellikle her iki partner de vajinismustan incinmiştir ve cinsel terapisi, partnerlerin bu acıyı aşmalarını sağlar. Ev ödevleri ve belirli egzersizlerle cinsel terapi, çiftlerin tutkuyu ve zevki yeniden keşfetmelerine yardımcı olur.
Vajinismus, hem bedensel hem de duygusal yönleri olan, ancak tamamen tedavi edilebilen bir cinsel işlev bozukluğudur. Sorunun farkına varmak, utanmadan ve çekinmeden profesyonel yardım almak tedavinin ilk adımıdır. Doğru terapi teknikleri, egzersizler ve partner desteği ile bu problem tamamen ortadan kaldırılabilir ve sağlıklı bir cinsel yaşam mümkündür.
