Gecenin bir vakti yatağınıza uzanmışsınızdır. Gün içinde yaşadığınız sıradan bir olayı tekrar tekrar düşünmeye başlarsınız. “Acaba yanlış mı anlaşıldım?”, “O mesajı farklı mı yazmalıydım?”, “Ya olabilecek en kötü senaryo gerçekleşirse?” gibi sorular zihninizde dönüp durur. İşte tam da bu noktada fark etmeden overthinking yani aşırı düşünme döngüsüne girmiş olabilirsiniz.

Overthinking, özellikle modern hayatın yoğun temposu ve belirsizlikleriyle birlikte daha da yaygın hale gelen zihinsel bir tuzaktır. Basit kararları karmaşık hale getirir, geçmişi değiştiremeyeceğimiz halde sürekli kurcalamamıza neden olur ve çoğu zaman bugünü yaşamak yerine, zihinsel yorgunlukla baş başa kalmamıza sebep olur.

Peki overthinking ne demek tam olarak? Ve overthink belirtileri nelerdir? Gelin birlikte bu kavramı derinlemesine inceleyelim.

Overthinking Nedir?

Overthinking, Türkçeye “aşırı düşünmek” ya da “fazla kafa yormak” şeklinde çevrilebilir. Bu durum; bir olay, kişi ya da karar hakkında sürekli düşünmek, analiz etmek, sorgulamak ve çoğu zaman düşünceleri durduramamak anlamına gelir.

Kimi zaman "çok düşünmek iyidir" gibi yanlış bir inanış olsa da, overthink durumu verimli düşünmeden çok uzaktır. Çünkü bu süreç, üretkenlikten çok endişeye, karar verememeye ve zihinsel tükenmişliğe yol açar.

Overthinking Neden Olur?

Overthinking’in birçok kaynağı olabilir. Bunların başında şunlar gelir:

• Mükemmeliyetçilik: Her şeyin kusursuz olması gerektiğine inanmak, insanı her detayı defalarca analiz etmeye zorlar.
  
  
  
• Kaygı bozuklukları: Gelecek hakkında aşırı endişelenmek, kişiyi sürekli olasılık hesaplarına iter.
  
  
  
• Kontrol ihtiyacı: Her şeyin kontrol altında olması gerektiğini düşünen bireyler, en küçük belirsizlikte bile kendilerini overthink yaparken bulabilir.
  
  
  
• Geçmişte yaşanan travmalar: Özellikle olumsuz deneyimlere karşı beyin bir savunma geliştirebilir ve “bir daha aynı şey olmasın” diye düşünce döngüsüne girilebilir.
  
  
  

Overthink Belirtileri Nelerdir?

Her insan zaman zaman fazla düşünebilir. Ancak bu durum sürekli hale gelmişse ve gündelik yaşam kalitenizi etkiliyorsa, ortada bir sorun olabilir. İşte overthink belirtileri:

1. Geçmişteki Olayları Sürekli Düşünmek

Bir tartışma, bir mesaj, bir bakış… Saatler hatta günler geçmesine rağmen hala o ana dönüp dönüp bakmak. “Keşke şöyle deseydim” ya da “Acaba beni yanlış mı anladı?” soruları zihninizde dönüyorsa bu bir işarettir.

2. Geleceğe Dair Aşırı Endişe

Henüz gerçekleşmemiş bir olay hakkında onlarca farklı senaryo kurmak, en kötü ihtimali en olası durum gibi düşünmek de overthinking’in net göstergesidir.

3. Karar Verememe

Basit bir şey seçerken bile -örneğin ne giyeceğinizi, ne yiyeceğinizi ya da bir arkadaşınıza nasıl mesaj atacağınızı düşünürken bile- saatlerce düşünüyor musunuz? Bu kararsızlık hali, overthink'in tipik bir belirtisidir.

4. Overthink Saati: Özellikle Gece Aktifleşen Zihin

Gündüz meşgulken bastırılmış olan düşünceler, geceleri uykusuzlukla birlikte ortaya çıkabilir. “Overthink saati” olarak adlandırılabilecek bu zaman diliminde zihniniz adeta hız trenine biner.

5. Fiziksel Belirtiler

Baş ağrısı, mide bulantısı, kas gerginliği gibi belirtiler, zihinsel yorgunluğun bedensel sonuçlarıdır. Sürekli düşünmek, bedeni de yorar.

Overthinking ile Nasıl Baş Edilir?

İyi haber şu: Overthinking bir kader değildir. Farkındalıkla yönetilebilir ve azaltılabilir. İşte size yardımcı olabilecek bazı öneriler:

1. Fark Et ve İsimlendir

Düşüncelerinizi fark edin ve onları yargılamadan izleyin. “Şu an overthink yapıyorum” demek bile ilk adımdır.

2. Zihnini Meşgul Et

Spor, yürüyüş, resim yapmak ya da basit bir ev işi bile zihninizi başka bir yöne çevirebilir. Özellikle “overthink saati” olarak adlandırabileceğimiz gece saatlerinde zihninize bir meşgale bulmak faydalı olacaktır.

3. “Ya Olmazsa?” Yerine “Ya Olursa?”

Düşünce biçiminizi değiştirmeye çalışın. Sürekli en kötü ihtimali düşünmek yerine, olumlu senaryolar kurmayı alışkanlık haline getirin.

4. Yazmak Rahatlatır

Zihninizde dönen düşünceleri bir deftere yazmak, onları dışsallaştırmak için çok güçlü bir yöntemdir. Bazen yazıya dökülen bir endişe, zihnin yükünü hafifletir.

5. Profesyonel Destek Alın

Eğer overthinking hayat kalitenizi ciddi biçimde etkiliyorsa bir terapistten destek almak, uzun vadeli çözüm için oldukça önemlidir.

Overthinking, çağımızın görünmeyen problemlerinden biri. Hepimiz zaman zaman detaylara takılabiliriz. Ancak sürekli geçmişte yaşamak ya da geleceği kontrol etmeye çalışmak, bizi şimdiki anın güzelliğinden uzaklaştırır.

Unutmayın, bazen bir şeyi çok düşünmek onu çözmez; tam aksine daha karmaşık hale getirir. Kendinize nefes alacak alan tanıyın. “Her şeyi kontrol edemem” demek, zayıflık değil farkındalıktır.

Ve eğer bir gün yine overthink döngüsüne girdiğinizi fark ederseniz, kendinize şu soruyu sorun: “Gerçekten şu an bu kadar düşünmeye değer mi?” Cevap genellikle hayırdır.